Bioplastik: Następna wielka rzecz w gospodarce odpadami?
Aktualności 11 sierpnia 2022W ostatnim czasie bioplastik staje się coraz szerzej opisywany jako alternatywa dla wszechobecnych tworzyw sztucznych. Co warto wiedzieć o bioplastiku? Gdzie jest obecnie wykorzystywany? Czy może on zmienić sposób gospodarowania odpadami?
Bioplastik – co warto o nim wiedzieć?
Jest on inaczej określany mianem tworzywa PLA. To rodzaj polimeru pozyskanego z surowców biodegradowalnych naturalnego pochodzenia, takich jak trzcina cukrowa lub mączka kukurydziana, pestki awokado, czy nawet resztki żywnościowe. Wyróżniamy obecnie 4 główne metody produkcji bioplastiku, wymienione poniżej.
- Wykorzystanie biotechnologii do tworzenia polimerów naturalnego pochodzenia, np. poprzez przeprowadzenie fermentacji cukrów z wykorzystaniem mikroorganizmów.
- Produkcja bioplastiku na bazie surowców naturalnych z zastosowaniem metod chemicznych lub mechanicznych.
- Chemiczna produkcja polimeru na podstawie źródeł odnawialnych.
- Utworzenie polimerów uzyskanych w wyniku procesów petrochemicznych, pozyskanych ze źródeł nieodnawialnych.
Gdzie wykorzystuje się bioplastik?
Największą popularność zyskał on w gastronomii, gdzie na masową skalę wykorzystywane są sztućce i opakowania jednorazowego użytku. Zastosowanie opakowań wytwarzanych z bioplastiku pozwala lokalom gastronomicznym zwiększyć konkurencyjność na rynku, podnieść poziom zaufania klientów, a także w praktyczny sposób przejawić troskę o dobro planety.
Gastronomia to oczywiście dziś niejedyna branża, w której mikroplastik ma swoje zastosowanie. Innymi ciekawymi przykładami mogą być branże takie, jak medyczna, gdzie bioplastik ma już zastosowanie w produkcji nici chirurgicznych, implantów czy nawet plastrów sercowo-naczyniowych, a ponadto zyskuje sobie rosnącą popularność m.in. w tworzeniu druków w 3D.
Jak bioplastik może zmienić oblicze gospodarowania odpadami?
Zastąpienie klasycznych tworzyw sztucznych bioplastikiem brzmi bardzo atrakcyjnie. Nic w tym dziwnego – plama śmieci na oceanie, postępujące zmiany klimatyczne i duże obciążenie środowiska naturalnego produkowaniem tradycyjnych tworzyw sztucznych skłaniają do refleksji nad poszukiwaniem nowego typu rozwiązań.
Próby wprowadzenia bioplastiku na rynek światowy owocują poszukiwaniem niezwykle innowacyjnych rozwiązań. Jednym z ciekawych przykładów mogą być tutaj jadalne talerze z otrębów wynalezione przez Jerzego Wysockiego, które zdobyły sobie uznanie nie tylko w kraju, lecz też i za granicą, m.in. w Niemczech. Z kolei naukowcy z Finlandii opracowali biodegradowalny plastik ze skrobi ryżowej, charakteryzujący się wysoką odpornością na uszkodzenia mechaniczne, a także na działanie wysokich temperatur.
Czy bioplastik jest przyszłością dla naszej planety?
Choć o bioplastiku mówi się dziś dużo i głównie w superlatywach, jest kilka innych faktów, jakie również warto mieć na uwadze. Przy wspomnianych w tekście metodach produkcji tego tworzywa jedną z nich jest pozyskiwanie polimerów z surowców nieodnawialnych. Oznacza to, że przy stosowaniu tego typu metod, produkcja bioplastiku może być równie uciążliwa, co wytwarzanie klasycznych tworzyw sztucznych.
Ponadto produkcja bioplastiku z roślin wymaga poświęcenia wielu areałów na monokulturowe uprawy roślin niezbędnych do jego wytworzenia. Do ich utrzymania nierzadko stosowane są różnego rodzaju pestycydy, powodujące m.in. zakwaszenie gleby.
Kolejnym zagadnieniem jest pozyskiwanie bioplastiku w ramach procesów chemicznych. Nie da się wykluczyć tego, że w ramach produkcji do surowca dodane mogą być niebezpieczne dla zdrowia związki chemiczne, czyniąc daną partię bioplastiku tak samo szkodliwą dla zdrowia, jak klasyczne tworzywa sztuczne.
Bioplastik – czy rzeczywiście jest biodegradowalny?
Jako jedną z zalet bioplastiku podaje się jego biodegradowalność. Szacuje się, że produkt wykonany z tego tworzywa jest w stanie ulec zupełnemu rozkładowi w ciągu zaledwie 90 dni. Czy tak jest? W rzeczywistości tak, lecz aby tak się stało, konieczne jest stworzenie specjalnych warunków biodegradacji i wykorzystanie odpowiedniej ilości mikroorganizmów, by do tego doszło, co w warunkach naturalnych jest zwyczajnie niemożliwe. Dlatego też produkty z bioplastiku nie ulegną szybkiej biodegradacji po wyrzuceniu ich do zwykłego kompostownika – będą one takim samym odpadem jak opakowania ze zwykłego plastiku.
Czy warto zainteresować się bioplastikiem?
Choć nie jest on jeszcze rozwiązaniem idealnym i wymaga dużego dopracowania, można powiedzieć, że jest on krokiem w dobrą stronę, jako że podejmowane są wysiłki na rzecz zmniejszenia szkodliwości procesów produkcji wobec środowiska naturalnego. Nieustanny rozwój myśli technologicznej może doprowadzić do powstania rozwiązań, kiedy to bioplastik będzie idealną alternatywą dla stosowanych obecnie w szerokim zakresie tworzyw sztucznych.