Dolny Śląsk

Zaćma to jedno z najczęstszych schorzeń oczu u osób starszych, które stopniowo pogarsza jakość widzenia, wpływając na codzienne funkcjonowanie i samodzielność. Na szczęście nowoczesna medycyna oferuje skuteczne metody leczenia, pozwalające na odzyskanie ostrości wzroku i pełną sprawność. W tym artykule wyjaśniamy, jak wygląda cały proces – od diagnozy aż po pełną rehabilitację.

Czym jest zaćma?

Zaćma (katarakta) to choroba oczu polegająca na stopniowym mętnieniu soczewki, przez co światło nie dociera w prawidłowy sposób do siatkówki. W efekcie obraz staje się rozmazany, nieostry i mniej kontrastowy. Z czasem dochodzi do znacznego ograniczenia widzenia, które może prowadzić nawet do funkcjonalnej ślepoty.

Występuje przede wszystkim u osób starszych, choć może mieć również podłoże genetyczne, pourazowe lub być wynikiem chorób współistniejących.

Kto najczęściej na nią choruje?

Zaćma najczęściej występuje u osób powyżej 60. roku życia, jednak jej rozwój może rozpocząć się wcześniej – szczególnie u pacjentów z grup ryzyka. Do czynników sprzyjających występowaniu zaćmy należą:

• cukrzyca i inne choroby metaboliczne,
• długotrwałe stosowanie leków steroidowych,
• palenie tytoniu,
• ekspozycja na promieniowanie UV,
• urazy i operacje oka,
• predyspozycje genetyczne.

Warto regularnie kontrolować wzrok, szczególnie po 50. roku życia, aby wykryć zmiany na wczesnym etapie.

Jak zmienia się widzenie w obliczu zaćmy?

Objawy zaćmy rozwijają się powoli, dlatego wiele osób przez długi czas nie zdaje sobie sprawy z postępującej choroby. Do typowych dolegliwości należą:

• zamglone, nieostre widzenie,
• zwiększona wrażliwość na światło i odblaski,
• pogorszenie widzenia po zmroku,
• zniekształcenie barw (wydają się wyblakłe),
• konieczność częstej zmiany okularów.

W zaawansowanych przypadkach pacjent przestaje rozpoznawać twarze, nie może czytać ani prowadzić pojazdów – co znacząco obniża jakość życia.

Jak rozpoznać pierwsze objawy zaćmy?

Pierwsze objawy bywają subtelne, dlatego ważna jest obserwacja zmian w widzeniu oraz regularne wizyty u okulisty. Na początku może pojawić się:

• potrzeba mocniejszego oświetlenia podczas czytania,
• trudność z widzeniem kontrastów,
• wrażenie „brudnych okularów”, mimo ich czystości,
• widzenie aureoli wokół świateł.

W razie wystąpienia takich symptomów warto niezwłocznie wykonać badanie wzroku i ocenić przezierność soczewki.

Jak zdiagnozować tę chorobę?

Diagnostyka zaćmy opiera się na prostych, nieinwazyjnych badaniach okulistycznych. Lekarz wykonuje:

• badanie ostrości wzroku,
• oftalmoskopię – ocenę soczewki i dna oka,
• biomikroskopię w lampie szczelinowej,
• pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego (dla wykluczenia jaskry).

Na podstawie wyników lekarz określa stopień zaawansowania zaćmy i wskazuje moment, w którym należy rozpocząć leczenie chirurgiczne.

Jakie są dostępne metody jej leczenia?

Jedyną skuteczną metodą leczenia zaćmy jest zabieg chirurgiczny, polegający na usunięciu zmętniałej soczewki i wszczepieniu sztucznej soczewki wewnątrzgałkowej. Najczęściej stosowaną techniką jest:

• fakoemulsyfikacja – ultradźwiękowe rozbicie soczewki i jej usunięcie przez niewielkie nacięcie (2–3 mm), a następnie wszczepienie soczewki sztucznej.

Współcześnie dostępne są również bardziej zaawansowane technologie, takie jak laserowe wspomaganie operacji czy dobór soczewek indywidualnie dostosowanych do potrzeb pacjenta.

Czym się one charakteryzują?

Zabieg usunięcia zaćmy jest szybki, bezbolesny i wykonywany w trybie ambulatoryjnym – trwa zazwyczaj około 20–30 minut. Charakterystyczne cechy procedury to:

• znieczulenie miejscowe w postaci kropli,
• brak konieczności hospitalizacji,
• bardzo niskie ryzyko powikłań,
• szybka rekonwalescencja i poprawa widzenia.

Nowoczesne soczewki wewnątrzgałkowe umożliwiają nie tylko przywrócenie ostrości widzenia, ale również korekcję innych wad, takich jak astygmatyzm czy prezbiopia.

Jakie przynoszą efekty?

Efekty operacji są zazwyczaj odczuwalne niemal natychmiast po zabiegu. Pacjenci zauważają:

• poprawę ostrości widzenia,
• większy kontrast i naturalność kolorów,
• brak odblasków i rozpraszania światła,
• możliwość powrotu do aktywności życiowej bez okularów.

Pełna stabilizacja widzenia następuje w ciągu kilku tygodni – w tym czasie zalecane są regularne kontrole i przestrzeganie zaleceń lekarza.

Którą z nich warto wybrać i dlaczego?

Najczęściej stosowana metoda – fakoemulsyfikacja – sprawdza się u większości pacjentów i jest dostępna w ramach NFZ. Warto jednak rozważyć dodatkowe opcje, takie jak:

• wybór soczewki wieloogniskowej lub torycznej,
• laserowe wspomaganie zabiegu,
• leczenie w prywatnej klinice – skrócenie czasu oczekiwania.

Każdy przypadek powinien być analizowany indywidualnie, z uwzględnieniem stylu życia, oczekiwań i ogólnego stanu zdrowia pacjenta.

Podsumowanie

Zaćma to choroba, której nie da się wyleczyć farmakologicznie, ale nowoczesne metody chirurgiczne dają ogromne szanse na pełne odzyskanie sprawności wzrokowej. Kluczem do sukcesu jest wczesna diagnoza, wybór odpowiedniego momentu na operację oraz dobór właściwej soczewki. Leczenie zaćmy to dziś bezpieczny, szybki i skuteczny sposób na poprawę jakości życia – szczególnie w wieku senioralnym.